woensdag 3 november 2010
Tja wat moeten we hier nu mee... een opsomming van verschillende "besiën" (bessen), die verzameld moesten worden op een bepaalde tijd. De tijden van verzamelen ontbreken. Een goede verwijzing naar een recept waarvoor de bessen gebruikt konden worden ontbreekt eveneens. Al lijkt de lijst wel te zijn opgesteld om een mooie verf te maken, een blauwe verf. Volgens het boekje "De volmaakte Verwer" *, dat ik hier nu voor mij heb liggen, is "...Blaauw, een moeder couleur...". Samen met het rood, het geel , het vaale en het zwart zijn dit de kleuren "... van dewelke alle d'andere afdalen ofte zyn ´t zamengesteld. " En het blauw maakt men volgens deze regels der kunst "... met Pastel die in hooge Languedocq wast dewelke de beste en noodzaaklijkste verwstof is..." De haagdoorn, liguster, kraakbes, vlierbes, appelboomschors, korenbloem of moer(bei?)bes komen in het boekje helemaal niet voor.
De meest genoemde grondstof voor blauwe verf is indigo en het inheemse wede. Geen bessen dus. Een raadsel erbij. Wie helpt.
De meest genoemde grondstof voor blauwe verf is indigo en het inheemse wede. Geen bessen dus. Een raadsel erbij. Wie helpt.
*Een exemplaar uit de collectie van Lambert de Wijs, opgenomen in de bibliotheek van het Regionaal Archief Tilburg en daar abusievelijk beschreven onder de titel " De volmaakte wever".
#
opgaave van vrugten, gewassen bla-
den Wortels enz. die men op de daar
bijgenoemde tijden, tot de daar neevens
bestemde gebruiker moet verzamelen.
Haagdoorn bezien, den 17den Aúgústús
om versch te gebruiken tot bezie geel
(mogelijk ook sapgeel. Zie #.
Haagdoorn besien. Den 6den October.
om versch te gebruiken tot groen
en het maaken van sapgroen.
zie #
Liguster of mondhout besiën
den van de maand
om versch te gebruiken tot húijs
in die. zie # .
Kraakbezien rijp-zijnde.
den van de maand
om versch te gebruiken tot
sap-blaauw in blaaren . #
Vlierbeezien- rijpe
den van de maand
tot sap-blaauw #.
Schorssen van Appelboomen om
geele verwe of inkt van te maa
ken #.
blaauwe koornbloemen.
die nog niet geheel open gegaan
zijn.
voor blaauwe verf. #
blaauwe volwassene koornbloemen
voor blaauwe verf #
Moerbesien, die rijp zijn.
voor blaauwe Verf. #.
Tja, als eenvoudige bibliothecaris kan ik het alleen vinden onder De volmaakte verwer in de catalogus... In het Textielmuseum hebben we ook een exemplaar en nog wat literatuur erover. Leuk dat je dit boekje gevonden hebt! Over plantaardige / natuurlijke verfstoffen hebben we heel veel literatuur in de bibliotheek van het Textielmuseum. Ik zou zeggen: kom eens een middagje studeren...
Is eigenlijk wel een goed idee, Jantiene... ik zal eens gaan neuzen in de catalogus!
Leuk stukje receptuur! De volmaakte verwer (welke editie heb je trouwens gebruikt?) is een vertaling van een Frans boek (vandaar ook die Languedoc) voor het verven van metrages/grote hoeveelheden aan stoffen. Je recepten zijn waarschijnlijk voor schilderverven, informatie daarover vind je in de oude boeken van bv. Lindenbergh's 'Nieuwe Verligter', die specifiek op 'sap-verwen' ingaat.
Dank je Iris voor de informatie. Het helpt misschien ook in mijn speurtocht naar de oorspronkelijke eigenaar van receptenboekje!