Weer zo'n verrassend, vrolijk woord: "kwikzilver". Het recept dat ik aantrof in het apothekerschrift sprak meteen tot mijn verbeelding: alchemie! Kwikzilver maken uit lood.  Dat lood giftig is weet iedereen natuurlijk wel en kwik is ook niet zonder gevaar, maar wat dan weer precies kwikzilver is? Gemaakt van lood met zout is dit een mij onbekend chemisch proces.

Dat het gevaar van lood allang bekend is, blijkt wel uit o.a. deze publicatie uit 1756 . In de wikipedia las ik over de toepassing van kwiknitraat in de 18e en 19e eeuw.  Destijds werd kwik(II)nitraat gebruikt om bont los te maken van dieren, en kwikdamp werd gebruikt om vilt te fabriceren, dat onder andere gebruikt werd voor hoeden. Later bleek dit de oorzaak te zijn van hersenbeschadigingen bij mensen die kleding van deze materialen maakten. Hier komt waarschijnlijk ook de Engelse uitdrukking mad as a hatter (zo gek als een hoedenmaker) vandaan.

Benieuwd of het onderstaande recept ook voor deze activiteiten werd gebruikt! Heeft iemand hier weet van?



om Quikzilver úit lood te maaken
Neem Lood dat tot zeer dúnne plaat=
jes geslagen of geplet is.
Leg die plaatjes in een glaazen
vat maar strooy tússen en
op die plaatjes Zout maak het
Glas te [decken] digt toe en laat het
aldus negen dagen onder de
aarde staan. Zoo zúlt gij
goed Quik-zilver hebben volgens
opgaave van Johannes Adam
Weber in zijne Cúriose únd Frücht=
reiche Discúrsen pag 1213, den hoog=
dúitsche uit het latijn gemaakte ver=
taalinge

Eindelijk, Sinterklaas is weer in het land! De pepernoten, chocolade beesten en marsepeinen lekkernijen waren helaas al meteen na de zomervakantie beschikbaar: onzinnige commercie want de Sinterklaastijd begint pas als de Goedheiligman weer in levende lijve in Nederland is. Daarom vandaag een tweetal luxe Marsepeinrecepten uit de "fijne keuken".

Veel middeltjes van vroeger worden nog steeds gebruikt, soms in een verfijndere vorm, met een extra geurtje, een betere smeerbaarheid of houdbaarheid. Ik kan me nog herinneren dat we thuis vroeger zinkzalf hadden: een middeltje tegen van alles, kan ik me herinneren. Op mijn speurtocht naar de ingrediënten van het onderstaande recept kwam ik de betekenis van Lapis Calminaris tegen.
Onder de naam Calamine wordt dit middel nog steeds gebruikt als zalf en het lijkt erop dat het dezelfde zalf is als wij vroeger gebruikten! Zinkoxide oftewel zinkzalf.

Compositie tot een uitmuntende

Brand- en Wondenzalv

R.

een kan boom-oly

een pond geel wasch. laat dit te

zamen in een nieuwe

aarde pot een quart úúr

zieden. dan neem

een en een vierde pond Lapis Cal

minaris - maak die zeer

fijn doed ze in de gezodene oly en wasch, en roer dezel

ve met een houte spatel

zoolang van de grond af

tot de zalf koud is en de

Lapis Calminaris niet

meer kan zinken.

Deeze zalv moet zeer dún

op linne gesmeerd worden

zij trekt den brand uit en

geneest alle wonden.

voor het originele recept zie hier

Hazepeper

Men ontlid de Haas dan zet men hem op in een
castrol met azijn fijn gesneden juin zout foelie noot
nagelgruis peper Zuiker boter ... beschuit als
hij bijna klaar is giet men er wat wijn bij, en moet
omtrent 2 uure stoven
als een haas bevrozen is hangt men hem op tot dat
hij uit de neus bloeid dan legt men hem in wijn
waarin men hem wel acht dagen kan late liggen
maar drie dagen is ook goed.

Voor het origiele recept, klik hier.